NIEUW
Podcast-serie Canon sociaal werk
Symposium erfgoed en sociaal werkSymposium 13 juni
1953 Schijf van Vijf
Voedselvoorlichting en gezondheid
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste
Hele generaties groeiden op met het voedseladvies van de Schijf van Vijf. De eerste Schijf van Vijf stamt uit 1953 en is het geesteskind van Cees den Hartog, toenmalig directeur van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding. Deze voorloper van het Voedingscentrum was in de Tweede Wereldoorlog opgericht om Nederlanders te adviseren over het tekort aan voedsel. Den Hartog gaat in 1951 op studiereis naar Amerika. Hij ziet daar dat de voorlichtingsmethoden over voeding veel beeldender zijn dan de Nederlandse. Zo gebruiken de Amerikanen 'the weel of good eating', met zeven groepen levensmiddelen die je nodig hebt. Samen met zijn medewerkers ontwikkelt hij een cirkeldiagram met vijf vakken. Deze verschijnt in 1953 voor het eerst in een brochure en wordt later de Schijf van vijf genoemd. Het ideaal is dat iedereen zijn dagelijkse voeding afstemt met producten uit alle vijf vakkken.

In de jaren zeventig wordt besloten de Schijf bij te werken, omdat er veel nieuw voedsel is dat niet valt onder te brengen in de Schijf. Het eetpatroon verandert door de komst van immigranten en buitenlandse vakanties. Er wordt vaker buiten de deur gegeten. De Schijf van Vijf stamt uil de tijd van aardappels, jus en een balletje gehakt, en sluit niet aan bij de nieuwe eetgewoonten.

De Maatlijdschrijf wordt 1981 de opvolger van de tradltionele Schijf van Vijf. Speerpunt is de opvatting dat voeding belangrijk is voor een goede gezondheid. De oude Schijf vertelde wat de Nederlander de hele dag moest eten, de nieuwe Maaltijdschijf focust enkel op de maaltijd. Ook de indeling is anders. Melk is toegevoegd aan het vak van vlees en vis. Peulvruchten maken de overstap van vlees naar graanproducten. Het vak met vetten is teruggebracht naar één klontje boter. ‘Eet veel plantaardige producten, wees matig met vet,’ is het motto.

De Voedingswijzer uit 1991 neemt de plaats in van de Maaltijdschijf. Wederom een schijf met vier vakken ,maar niet langer bindend. Volkorenbrood mag bijvoorbeeld ook best een keer bruinbrood zijn. De nadruk ligt op suggesties en de eigen verantwoordelijkheid. Er komt meer aandacht voor hel individu. De boodschap die de Voedingswijzer rmeegeeft, wijkt weinig af van de oude: wees matig met vet, eet gevarieerd en wees zuinig met zout.

Het Voorlichtingsbureau voor de Voeding gaat in 2000 samen me drie andere organisaties en heet voortaan het Voedindscentrum. De SchIjf van Vijf is nog altijd bekend onder de bevolking, en dus wordt besloten tot een herintroductie. Dal gebeurt in 2004, incusief een vijfdee vak voor vocht. De aanbevolen porties zijn aangepast op basis van cijfers uit de derde Voedselconsumptiepeiling uit 1998. Dat bewegen belangrijk is, wordt voor bet eerst aangestipt.

Do Gezondheidsraad publiceerde in november 2015 nieuwe Richtlijnen voor Gezonde Voeding. Het Voedingsscentrum heeft aan de hand van die richtlijnen op 22 maart 2016 een nieuwe Schijf van Vijf gepresenteerd. Deze schrijft niet langer algemene voedingsvoorschriften voor, maar stelt iedereen in staat om zijn eigen voedselhoeveelheden samen te stellen.

Deze tekst is overgenomen uit het artikel 'Van Schijf van Vijf via Maaltijdschijf en Voedingswijzer naar de nieuwe Schijf' van de hand van Paul Buiter, in Het Parool van 5 november 2015. Voor dit artikel werd gebruik gemaakt van het boek Van schaarste naar overvloed, zeventig jaar voedingsvoorlichting in Nederland, uitgegeven door het Voedingscentrum Nederland.

Publicatiedatum: 05-11-2015
Datum laatste wijziging :23-03-2016
Verder studeren
Aanvullend materiaal
Links
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste