Strijdmakkers Jan Brandsma
Strijdmakkers
Ontstaan, groei en professionalisering van het Buitengewoon Onderwijs in Nederland, ca. 1895-1950

Stichting Hermen J.J. Jacobs Fonds, Den Haag, 2022
ISBN 9789090354422
Bestellen
    overzicht   volgende   laatste
S I G N A L E M E N T


Jan Brandsma is sinds 1969 bij het speciaal onderwijs betrokken: als onderwijzer bij verschillende typen speciaal onderwijs en als docent en directeur bij de opleidingen voor dit onderwijs. De laatste jaren heeft hij uitvoerig onderzoek gedaan naar het ontstaan, de groei en de professionalisering van het speciaal onderwijs. Hij heeft een groot aantal publicaties op zijn naam staan over deze onderwerpen. Uiteindelijk resulteerde al deze kennis en onderzoeken in dit vuistdik proefschrift (600 pagina’s), waar hij op 27 januari 2022 promoveerde aan de Universiteit van Groningen. Het proefschrift is in een hardcover versie maar in een beperkte oplage beschikbaar. Echt geïnteresseerden kunnen een exemplaar opvragen bij het Herman J.J. Jacobs Fonds.

Daarnaast is er voor iedereen die zich verder wil verdiepen in de ontstaansgeschiedenis van het buitengewoon onderwijs een pdf beschikbaar op de website van de Universiteit van Groningen. Klik daarvoor hier. Of op de knop ’bestellen’ hierboven.

In het proefschrift staan twee activistische onderwijzers en twee al even betrokken artsen centraal. Van alle vier schreef Jan Brandsma een uitgebreide biografie die als bijlagen zijn opgenomen in zijn proefschrift, maar ook in het Biografisch Portaal Sociaal Werk op deze site. Onder hun namen in de hieronder opgenomen flaptekst van het proefschrift staan links waarmee je deze informatieve biografische schetsen kunt raadplegen.
Tekst achterzijde proefschrift:
In de eerste helft van de twintigste eeuw speelden een groep onderwijzers en artsen een centrale rol bij het ontstaan, de groei en de professionalisering van het buitengewoon onderwijs, een nieuwe onderwijssector. Met de invoering van de Leerplichtwet in 1901 wilde de Staat namelijk alle leerlingen verplichten naar school te gaan. Kinderen die in het onderwijs niet mee konden komen vanwege bijvoorbeeld een mentale beperking werden echter vrijgesteld van die verplichting.

Activistische onderwijzers, zoals P.H. Schreuder en H.J. Jacobs, en betrokken artsen, zoals D. Herderschêe en A. van Voorthuijsen, streden om buitengewoon onderwijs mogelijk te maken voor leerlingen die buitengesloten waren van het reguliere onderwijs. Ze beperkten zich niet alleen tot het onderwijs, maar ook het verbeteren van de gezondheid, de nazorg en de professionele ontwikkeling van docenten, waren belangrijke thema’s voor hen.

Deze onderwijzers en artsen werden gedreven door de overtuiging dat leerlingen die het reguliere onderwijs niet konden volgen ook recht hadden op onderwijs. Zij namen de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van de individuele leerling binnen en buiten de school met als uiteindelijk doel dat kinderen met een beperking een goede plek in de samenleving zouden krijgen en niet meer zouden worden uitgesloten.

Daarbij werd samenwerking gezocht met andere instituties omdat gemeenschappelijk een krachtiger invloed kon worden uitgeoefend op de politiek om voor de kinderen met een beperking passend onderwijs, verankerd in wetgeving, te realiseren. Zij leverden hiermee een groot aandeel aan de professionalisering van het Buitengewoon Onderwijs, later Speciaal Onderwijs genoemd.

Zie verder ook de Canon speciaal en passend onderwijs.


    overzicht   volgende   laatste