Fé  Haije



Fé Haije (1891 - 1948)


maatschappelijk werk, sociaal werk


richtte in 1921 met vooruitstrevende opvattingen in Amsterdam de Katholieke school voor maatschappelijk werk op en lanceerde het woonwagenliefdewerk.


* * *

Wat zich in het innerlijke van een mens afspeelt, voordat hij tot een uiterlijke daad komt, is veelal moeilijk te achterhalen. En wanneer de mens dan plotseling een grootse daad stelt, wordt het een bijna onmogelijke opgave nog te bepalen, in hoeverre ook uiterlijke omstandigheden zijn innerlijk besluit hebben beïnvloed. Slechts door stap voor stap de ontwikkelingsgang te volgen, kan men enigszins doordringen tot wat een persoon in een bepaalde richting gestuwd heeft.
Uit: J.P. Gribling, Fé Haije. Stichteres van de Katholieke school voor maatschappelijk werk te Amsterdam, in TMW. jrg 2, pp. 3-4, 1948.


Félicie Marie Jacqueline Antoinette Haije werd op 22 april 1891 in Amsterdam geboren in een mooi grachtenpand. Haar vader was een bekend effectenhandelaar. Haar ouders stonden bekend als sociaalvoelende mensen. Haar moeder probeerde het lijden van armen en zieken in Amsterdam te verlichten.
Nadat Fé de H.B.S. met goed gevolg had afgesloten, wilde zij de School voor Maatschappelijk Werk in Amsterdam gaan volgen. Zij zag af van dit plan. Volgens M.J.A. Moltzer, later directeur van de School voor Maatschappelijk Werk in Amsterdam, omdat ‘de economische basis van het leven der beroepsmaatschappelijke werkers in die dagen nog uiterst wankel was’. Fé besloot biologie te gaan studeren in Amsterdam. Als studente kwam zij in contact met Alphons Ariëns. Deze pionier van de katholieke arbeidersbeweging zette haar waarschijnlijk aan tot het sociale werk. Na haar studie biologie werd Haije docente biologie aan het meisjeslyceum in Hilversum.

Diocesane R.K. Vrouwenbond
Fé werd na haar studie lid van de afdeling Amsterdam van de Diocesane R.K. Vrouwenbond. Deze bond organiseerde avondcursussen op de meest uiteenlopende gebieden en richtte een huishoud- en een handelsschool op. Er werden geen diploma’s aan de deelnemers uitgereikt. Daarom ontstond binnen de Vrouwenbond en bij Fé Haije de behoefte naar cursussen in schoolverband voor geschoolde werkers, met name op het gebied van de maatschappelijke zorg.
In 1921 richtte Haije de Katholieke School voor Maatschappelijk Werk op. De school was een onderdeel van de R.K. Vrouwenbond. Haije had bij de oprichting adviezen gekregen van Maria Baers uit Brussel (later de algemeen secretaresse van Union Catholique Internationale de Service Social) en Emilie Charlotte Knappert. Haije zag in dat het maatschappelijk werk aan het veranderen was.

’We moeten hen opheffen’
In De Katholieke Vrouw van 24 juni 1921 schreef ze: ‘Er is een gebrek aan geschoolde werksters. En al is het werken in de maatschappij op de eerste plaats de liefde, die ons dringt tot onze medemensen te gaan, om hen te helpen, te steunen in hun levensstrijd, om hen door ons werk op te heffen, toestanden die niet goed zijn, te verbeteren, slechte oorzaken weg ten nemen, erger te voorkomen, en al komt op de tweede plaats de grote toewijding van een warmvoelend mensenhart en op de derde plaats het goede inzicht, open oren en open ogen, toch is, en dit niet op de allerlaatste plaats, een goede verstandelijke en wetenschappelijke ontwikkeling een dringende eis geworden. Een maatschappelijk werkster heeft een grote liefde, grote toewijding, een groot geduld, daarnaast een helder inzicht nodig. Maar daarmee komt ze er niet. Vroeger waren deze eigenschappen voldoende. Toen werd al ‘t werk teruggebracht tot bedeling en armenzorgverzorging. Maar de mensen zijn daar niet van gediend. En gelukkig voor die mensen! Zij krijgen nu meer besef van hun menszijn. We moeten de minderbedeelden niet toestoppen en hen in dien toestand laten; we moeten hen opheffen, verkeerde toestanden verbeteren, een menswaardiger bestaan scheppen, slechte toestanden voorkomen, door spoedig ingrijpen. En daar waar door den korteren arbeidsdag en ‘t hogere loon een snelle, misschien te snelle ommekeer heeft plaatsgegrepen in het leven van den arbeider, daar moeten alweer de maatschappelijk werksters klaar staan om de behulpzame hand te kunnen bieden, om den mensen te leren hun vrijen tijd nuttig en praktisch en gezond te besteden.’

Katholieke school
Op 28 september 1921 werd de school geopend. De school had nog geen gebouw. Daarom ging de eerste cursus van start in een lokaal van rooms katholieke H.B.S. voor meisjes in Amsterdam. Er was niet genoeg geld om Haije te betalen voor haar werk als directrice; zij bleef daarom lerares in Hilversum naast haar baan als directrice. Zij vond vrouwen op te leiden als (voor het ene gedeelte van de leerlingen) goede huisvrouwen en (voor het andere gedeelte van de leerlingen) als armenbezoeksters, woninginspectrices, jeugdleidsters, reclasseringsambtenaren en werksters in sociale en charitatieve verenigingen de belangrijkste taken van de school. De financiële problemen bleven tot 1929. Vanaf dat jaar kreeg de school een rijkssubsidie. De Katholieke School voor Maatschappelijk Werk kon hierdoor bloeien.
Tijdens haar studie was zij al actief in het ‘liefdewerk’ onder woonwagenbewoners. Ook daarna bleef zij actief in dit werk. Zij stichtte in 1928 de stichting ‘R.K. Woonwagenliefdewerk’. Meerdere keren organiseerde zij vanuit de Katholieke School voor Maatschappelijk Werk fancy-fairs, kerstmiddagen e.d. ten bate van de woonwagenbewoners.

Literatuur
Fé Haye, artikel in de De Katholieke Vrouw, 24 juni 1921.
J.P. Gribling, Fé Haije. Stichteres van de Katholieke school voor maatschappelijk werk te Amsterdam, in: TMW jrg 2, 1948.

Deze biografische aantekeningen werden eerder gepubliceerd in de Hall of fame op de site van de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW).

Publicatiedatum: 12-11-2022
Datum laatste wijziging :22-11-2022



design by Anne Van De Genachte / built by Dutchlion 2015 / Onderhoud door Rstyle