NIEUW
Podcast-serie Canon sociaal werk
Symposium erfgoed en sociaal werkSymposium 13 juni
Verwante vensters
1972 Wolf Wolfensberger
Grondlegger van het inclusief denken
 
  homepage   volgende   laatste
Maar weinig mensen in Nederland weten hoe belangrijk Wolf Wolfensberger (1934-2011) is geweest voor het moderne denken over ondersteuning en inclusie. Hij was de meedogenloos eerlijke analist, denker en leermeester van alle belangrijke ‘vernieuwers’ in de hele wereld. John O’Brien, Michael Kendrick, Darcy Elks, Doug Watson, Kristjana Kristianssen – ze werden ook wel de ‘wolf-cubs’, Wolfs' welpen, genoemd.
Zijn Duitse achtergrond – hij was geboren in Mannheim en met zijn familie voor de nazi’s naar de VS gevlucht – maakte Wolfensberger extreem gevoelig voor ieder signaal van stigmatisering, buitensluiting en onderdrukking van gemarginaliseerde groepen. Wolfensberger is als hoogleraar verbonden geweest aan de Syracuse University New York en schreef meer dan veertig boeken en vele honderden artikelen over ‘zijn’ onderwerp. In internationale vaktijdschriften is de betekenis van zijn werk wel eens op dezelfde waarde geschat als de uitvinding van het brailleschrift, de rolstoel, het poliovaccin en de ‘American with Disabilities Act’.
Wolfensberger kwam op voor kwetsbare medemensen in een wereld die – in zijn beleving – wordt beheerst door zelfverrijking, egoïsme, opportunisme en cynisme. Hij kon bitter en boos zijn als geen ander en was onverstoorbaar overtuigd van zijn eigen gelijk. De wereld dankt aan hem het concept van Social Role Valorization (SRV, zijn bewerking van het door hem en de Zweed Bengt Nirje in 1969 ontwikkelde normalisatiebeginsel).

In 1972 beschreef Wolfensberger het ‘normalisatiebeginsel’. Kort gezegd komt het erop neer dat als mensen in vervreemdende situaties (bijvoorbeeld in inrichtingsgroepen) worden geplaatst, andere mensen hen geleidelijk aan als écht wezenlijk verschillend van zichzelf gaan zien. Met als gevolg dat de ‘afwijkende’ mensen zich steeds merkwaardiger, ‘anders’, gaan gedragen en daarmee het beeld van de ‘normale’ mensen bevestigen. Maar we kunnen dat normalisatiebeginsel ook omkeren: naarmate de ‘afwijkende’ mensen op een meer volwassen manier bejegend worden, en zij geholpen worden sociaal waardevolle rollen te vervullen, zullen zij meer ‘normaal’ en positief gedrag gaan vertonen.

Voortbordurend op het denken van Wolfensberger ontwikkelde professor Marc Gold (google hem en je stuit op allerlei fantastische onderzoeken en ideeën) in het midden van de jaren zeventig een training voor mensen met een ernstige handicap, die was gebaseerd op de volgende principes:
1. mensen met een (ernstige) handicap kunnen veel meer dan we denken;
2. alle mensen met een handicap zouden op zijn minst de kans moeten krijgen net als ieder ander te leven;
3. iedereen kan wat leren, als we maar weten uit te vinden hóe.
De resultaten van die training waren verbluffend: je kan gerust zeggen dat alles wat we ooit hadden aangenomen over beperkingen en mogelijkheden omver werd geblazen en dat de ‘deskundigen’ in hun hemd stonden. Daarmee was de inclusie-beweging geboren en inmiddels is inclusie uitgangspunt van het overheidsbeleid in veel landen over de hele wereld. Het idee is ook rechtstreeks terug te vinden in de VN-verklaring over de rechten van mensen met een handicap. Daarin wordt als grondrecht vastgelegd dat ook mensen met een handicap sociaal waardevolle rollen moeten kunnen vullen, volwaardig medeburger moeten kunnen zijn. Niet de lullige sociale werkvoorzieningsbaantjes en het gerommel in met dagactiviteiten, maar scholing, banen, empowerment, inkomen en nog zo wat.

Deze tekst werd geschreven door Erwin Wieringa
Datum van eerste publicatie: 04-2012
Datum van laatste wijziging: 05-2013

Publicatiedatum: 00-00-0000
Datum laatste wijziging :00-00-0000
Auteur(s): Erwin Wieringa,
Verwante vensters
Verder studeren
Literatuur
  • PDF document Lans, Jos van der (2006), Boerwinkels beproeving moet nog komen Lezing ter gelegenheid van de 100-jarige geboortedag van Feitse Boerwinkel, Academie De Horst / Centrum voor social work, Amersfoort 12 mei 2006.
Links
Studieopdrachten Klik hier om de studieopdrachten te bekijken
Video
 
  homepage   volgende   laatste