NIEUW
Podcast-serie Canon sociaal werk
Symposium erfgoed en sociaal werkSymposium 13 juni
1962 Jos van Ussel: van CGSO tot Sensoa
Liberalisering van de seksualiteit
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste

Nu in de huidige tijd een avondje televisie kijken meer borsten en billen laat zien dan een gemiddelde poelier in zijn toonbank kwijt kan, en Goedele Liekens al nep-hosties bij haar maandblad moet doen om een klein beetje verontwaardiging te veroorzaken lijkt het onwaarschijnlijk, maar amper vijftig jaar geleden was seksualiteit nog een groot taboe in Vlaanderen. Voorbehoedsmiddelen waren verboden onder de 21 jaar, en ‘van masturbatie wordt je doof’. De christelijke moraal t.a.v. seksualiteit domineerde: er werd niet over gepraat tenzij in de verbiedende zin, en het was enkel toegestaan binnen het huwelijk, voornamelijk dan ten behoeve van voortplanting.

In de jaren vijftig kwamen vanuit de VS de resultaten uit het onderzoek van Alfred C. Kinsey (1894-1956) overgewaaid. Zijn sociaal-epidemiologische onderzoeken naar menselijke seksualiteit lichtten meer dan een tipje van de sluier op. In Vlaanderen gebeurde hetzelfde naar aanleiding van een onderzoek van Jos van Ussel (1918-1976), in samenwerking met moraalfilosoof Jaap Kruithof (1929-2009). In 1961 organiseerden zij een enquête onder studenten. De resultaten publiceerden ze het jaar nadien in Jeugd voor de muur, de televisie besteedde er ruim aandacht aan. Daar bovenop kwam nog eens de introductie en snelle verspreiding van de pil.

De gevolgen van deze initiatieven en de onderliggende ontwikkelingen laten zich omschrijven als een liberalisering van seksualiteit. Er werd expliciet gepraat over seks en relaties en abortus werd uit de taboe-sfeer gehaald (met dr. Willy Peers in Namen en dr. Jean-Jacques Amy in Brussel als belangrijke namen). Al snel was er werk aan de (sociale) winkel. Er ontstonden CGSO's (centra voor gezinsplanning en seksuele opvoeding) vanuit vrijzinnige hoek, en huwelijks- en gezinsraden vanuit christelijke hoek. In 1970 kregen ze een overkoepelende wetgeving en subsidie als CLG’s (Centra Levens- en Gezinsvragen). Vandaag zijn ze onderdeel van de CAW’s (Centra Algemeen Welzijnswerk). Sensoa ondersteunt hun werking op het vlak van sexuele gezondheid.

Inhoudelijk zijn er drie verhaallijnen te benoemen op het snijvlak van seksualiteit en sociaal werk. In eerste instantie is dat de begeleiding van gezonde vormen van liberalisering van seksualiteit, met aandacht voor voorbehoedsmiddelen. Daartoe behoren initiatieven als Den vrijen courant, de seXplorer (interactieve cd-rom voor jongeren), campagnes zoals seks, praat er over, werken aan bekendheid en beschikbaarheid van condooms en hulp bij (voorkomen van) abortus.
Een tweede relatie tussen seksualiteit en sociaal werk ontstond begin jaren tachtig toen het AIDS-virus geïdentificeerd werd. Eerst werd er nog van uitgegaan dat het om een ziekte ging die alleen homoseksuelen trof, later uitgebreid met druggebruikers. Maar al snel werd duidelijk dat de nieuwe ziekte epidemische gevolgen voor de hele bevolking kon aannemen, en de noodzaak tot veilige seks was duidelijk. Ook sociaal werkers droegen en dragen hun steentje bij op het terrein van preventie.
Tenslotte krijgt sociaal werk te maken met werk aan relaties, ruimer dan seksuele relaties. Daartoe behoort aanvaarding van diverse vormen van relatievorming (homoseksuele huwelijken, bewust ongehuwde moeders, …), maar ook bemiddeling bij (dreigende) echtscheiding. Bij echtscheiding is er immers niet alleen het persoonlijk leed, maar ook een behoorlijke maatschappelijke kost. Na een echtscheiding kunnen ex-partners afhankelijk worden van leefloon en kinderen hebben extra begeleiding nodig op school om onderwijsachterstand te vermijden.

Publicatiedatum: 00-00-0000
Datum laatste wijziging :00-00-0000
Auteur(s): Jan Steyaert,
Verder studeren
Literatuur
  • Kruithof, J., & van Ussel, J. (1962), Jeugd voor de muur: Vlaamse studenten over hun seksuele problematiek, Antwerpen: Ontwikkeling.
  • Kruithof, J., & Geurts, I. (red.) (1979), De seksualiteit herzien: het werk van Jos van Ussel, Deventer: van Loghum Slaterus.
Links
Studieopdrachten Klik hier om de studieopdrachten te bekijken
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste