2025
1925 - 2025
HONDERD JAAR OPBOUWWERK + SAMENLEVINGSOPBOUW
eerste   vorige   homepage  
 
Op initiatief van het Historisch Centrum Sociaal Werk, de Canon sociaal werk, Krachtproef, socialevraagstukken.nl en de BPSW komen meerdere activiteiten in 2025 in het teken te staan van 100 jaar opbouwwerk – 1925-2025.

P R O G R A M M A

DATUMActiviteit*
20 jan. 2025
12.30-13.30

MOVISIE
Churchillaan 11
Utrecht
Herpremiere van de docufilm Werken aan de samenleving uit 1964

Deze vergeten film van de indertijd bekende cineast Theo van Haren Noman, gemaakt in opdracht van het Ministerie van Maatschappelijk Werk geeft een prachtig beeld van wat men na de oorlog met maatschappelijk opbouwwerk beoogde. De zwartwit-beelden zijn niet alleen uit historisch oogpunt interessant, maar raken opmerkelijk genoeg aan vraagstukken die ook vandaag de dag aan de orde zijn.
De film wordt ingeleid door Jos van der Lans.

11 febr. 2025
16.00-17.30

BPSW
Leidseweg 80
Utrecht
Officiële opening van het Wil van de Leur-opbouwwerkarchief

Voor een toelichting, zie het digitale deel van het archief op deze website. Met een rondetafelgesprek over de betekenis en de persoon van Wil van de Leur met een aantal mensen die nauw met hem hebben samengewerkt, waaronder Jim Schuyt.

2,3, 4 oktober
Drenthe
locatie volgt
Krachtproef 25 - in het teken van 100 jaar opbouwwerk

Hoe onmisbaar is het opbouwwerk? Met veel aandacht voor de geschiedenis van Drenthe en het sociaal werk. Zoals: Stichting Opbouw Drenthe en de de koloniën van de Maatschappij van weldadigheid.


MEERDERE ACTIVITEITEN
VOLGEN BINNENKORT




* Belangstelling? Meld je van te voren even aan: info@canonsociaalwerk.eu



Meer lezen over de geschiedenis van het opbouwwerk?

Daarvoor kan je terecht bij de Canon samenlevingsopbouw, waarvan ook een boekeditie is verschenen. Maar ook in de gedigitaliseerde boeken, die vermeld staan in het literatuuroverzicht onder aan deze pagina. Een lijst van historisch relevante gedigitaliseerde boeken en publicaties vind je in het Wil van de Leur-opbouwwerkarchief.

Wil je verhalen uit de geschiedenis van het opbouwwerk beluisteren? Helemaal onderaan deze pagina tref je een verwijzing naar een aantal podcasts.



Toelichting - geschiedenis in vogelvlucht

In 1925 nam de Drentse Commissaris van de Koningin, J.T. Linthorst Homan, het initiatief tot oprichting van een speciale commissie ‘voor den Oeconomischen, Cultureel en Hygiënischen Opbouw van Drenthe’. Later werd dit de Vereniging voor den opbouw van Drenthe. De armoede in Drenthe was schrijnend en de Vereniging was ambitieus. Ze wilde het nijverheidsonderwijs stimuleren, kraam- en kinderzorg opzetten, gezinnen sociale begeleiding bieden en economische activiteiten aanmoedigen en ondersteunen. Daarmee stond ze aan de wieg van wat we opbouwwerk zijn gaan noemen: het opbouwen van de samenleving, het investeren in groepen mensen om zich te kunnen verheffen.

Na de Tweede wereldoorlog kreeg het opbouwwerk een impuls van het Ministerie van Maatschappelijk Werk en kwam er een landelijke regeling voor ‘maatschappelijk opbouwwerk’. Het achterliggende idee was dat een snel veranderende samenleving van impulsen moest worden voorzien om burgers bijeen te brengen en verantwoordelijkheid te laten nemen voor het gemeenschappelijke leven. De (inmiddels) Stichting Opbouw Drenthe stond hiervoor model.

In de jaren zeventig politiseerde dit op zichzelf neutrale opbouwwerk in een werksoort die actief de zijde koos voor bewoners en doelgroepen. Vooral in de stadsvernieuwing speelde het opbouwwerk een beslissende rol. Daarna – in de jaren tachtig en negentig – kwam de klad erin, bezuinigingen en reorganisaties van het welzijnswerk marginaliseerde het vak. Maar het laatste decennium is er duidelijk sprake van een herleving van de samenlevingsopbouw en het opbouwwerk.

In een sterk geïndividualiseerde samenleving voelt het gebrek aan gemeenschappelijkheid als gemis. Wie – zoals het beleid voorstaat – zorgzame buurten wil of het belang van de sociale basis predikt, kan eigenlijk niet om het opbouwwerk heen.

Publicatiedatum: 22-10-2024
Datum laatste wijziging :07-12-2024
Extra
Canon samenlevingsopbouw + boekeditie

De geschiedenis van het opbouwwerk is overzichtelijk opgetekend in de Canon samenlevingsopbouw, waarvan in 2021 ook een boekeditie is verschenen, samengesteld door Henk Krijnen en Jos van der Lans.

De boekeditie beoogt diepgang te geven aan de oplevende belangstelling voor burgerparticipatie, community organisation en opbouwwerk. Na decennia van individualisering, consumentisme en neoliberalisme groeit de behoefte aan collectiviteit en gemeenschapsvorming, en lijkt samenlevingsopbouw aan een tweede jeugd te beginnen.

Maar hoe zag die eerste jeugd er eigenlijk uit? Wanneer is die begonnen en wanneer is deze opgehouden? Deze Canon samenlevingsopbouw verhaalt in honderd rijk geïllustreerde pagina’s over de geschiedenis van samenlevingsopbouw en daarmee van het opbouwwerk in Nederland. Een bijzondere historie, rijk gekleurd en stevig gekruid door de tijdgeest. Maar gezien de recente revival ook een actuele geschiedenis, die niet eerder zo overzichtelijk is gepresenteerd. Een must read voor sociale professionals en beleidsmakers die de toekomst tegemoet wil treden en wil leren van het verleden.

De boekeditie kost € 15,- en is te bestellen via de Canon-webshop.
Literatuur
Video

PODCAST

YouTube, 22 augustus 2023 | CANON-podcast, aflevering 3 van de Canon-geschiedenis-podcast | over Piet Willems, in de jaren zeventig, tachtig en negentig legendarische opbouwwerker in Den Bosch.

PODCAST

YouTube, 22 september 2023. Canon-geschiedenis-podcast nr. 5 | Lukt het om het archief van opbouwwerk-voorman Wil van de Leur te behouden van een troosteloos einde bij het grofvuil?

PODCAST

Frans Soeterbroek maakte een fascinerende zesdelige podcastserie De ziel van het griftpark over de woelige geschiedenis voorafgaand aan de opening van dit populaire Utrechtse park in 1999. Op de plek van het park stond ooit een gasfabriek die verantwoordelijk was voor een van de grootste gifschandalen van Nederland. We horen over de strijd van de buurtbewoners voor het park en voor de sanering van de vervuilde grond. Het park had er nooit zo uit gezien zonder deze bijzondere geschiedenis, waarin opbouwwerkers een belangrijke rol hebben gespeeld.

eerste   vorige   homepage