50 jaar - 50 verhalen Sahin Yildirim
50 jaar - 50 verhalen
De Turkse arbeidsmigratie in 50 verhalen van Turkse gastarbeiders en Nederlanders. 1964-2014

Eigen beheer. Drukkerij Denitz, , 2014
ISBN 978-90-807151-3-0
€ 19.95
eerste   vorige   overzicht   volgende   laatste
Jan Handgraaf, personeelschef bij scheepsschroevenfabriek Lips in het Brabantse Drunen, reisde in 1964 naar Rize in het oosten van Turkije om arbeiders te werven. Hij kwam terug met twintig man: de eerste Turkse gastarbeiders in Nederland. Handgraaf wilde niet dat Nederlanders de nieuwe gastarbeiders in hun armoedige plunje zouden zien. Het Nederlandse gezegde 'Hij ziet eruit als een Turk' mocht niet bewaarheid worden.
Dus liet hij een kleermaker naar Schiphol komen en iedere arbeider kreeg een overhemd, een stropdas, een net pak en een regenjas aangemeten voor de somma van 180 gulden. Het geld werd later in zes maandelijkse termijnen op het loon ingehouden. De Turken liepen een paar dagen later keurig netjes gekleed door het dorp. De dorpbewoners groetten hen vriendelijk, zoals de pastoor hun zondag in de kerk vanaf de preekstoel had opgedragen te doen.

50 jaar - 50 verhalen heet het boek waarin Sahin Yildirim (27), zelf kind van een Turkse gastarbeider, het verhaal van Handgraaf optekent. Vijftig jaar geleden kwamen de eerste Turken naar Nederland. Jonge mannen met weelderige bossen haar, donkere snorren en in goedkope kleren. In eigen land was geen droog brood te verdienen, Nederland zat dringend om hen te springen. Het aanbod uit Spanje en Italië voldeed niet meer en daarom werd voor het eerst gekeken naar het midden en het oosten van Turkije. De werkloosheid daar was hoog, de arbeiders waren ijverig en gedisciplineerd. Ze werden geworven voor de fabrieksarbeid en ander vaak smerig werk dat de Nederlanders zelf niet meer wilden doen.
'Ze kwamen niet allemaal enkel en alleen om de armoede thuis te ontvluchten. Er waren ook mannen die het avontuur zochten', zegt Yildirim. Hij heeft de gastarbeiders van het eerste uur opgezocht, luisterde naar hun verhalen en bladerde in hun fotoalbums. Ze vertelden hem over het arbeidsritme van toen, dat overging van de dag in de nacht, zes tot zeven dagen per week. Ze vertelden hem hoe moe ze waren van het harde werken en hoe ze slaapkamers en bedden deelden.br> Het nieuwe land met zijn gewoonten was hun vreemd. Ze werden aanvankelijk als helden onthaald, maar de koude douche bleef niet lang uit. Bewoners van de Rotterdamse Afrikaanderwijk bestormden in 1972 de Turkenpensions en scholden hen uit voor indringers. De tijd brak aan dat ze een sofinummer kregen, hun eerste eigen moskee in Almelo en in 1985 het algemeen kiesrecht. Toen pas drong het besef echt door dat ze niet meer zouden terugkeren naar Turkije en het hoog tijd werd kennis te maken met de buren. 'Turkije is het vaderland, Nederland het moederland', zegt Yildirim.

Behalve de gastarbeiders interviewde hij ook Nederlanders die destijds bemoeienis hadden met de komst en opvang van de eerste Turken. Werkgevers, buren, onderwijzers, vrijwilligers. Samen kleuren ze de geschiedenis van vijftig jaar Turken in Nederland.
Yildirims oom Abdurrahum hoorde bij de eerste lichting. Hij kwam te werken bij een slopersbedrijf in Den Haag. 'Ik deed alles wat mij werd gevraagd, ook het zware werk. Ik moest wel, want mijn familie in Turkije rekende op mijn financiële steun.' Zijn toenmalige baas Frans Roos: 'Alles ging nog met de hand. Wij sloopten soms gootstenen van twintig tot dertig meter.'
Sahin Yildirims vader had schooldirecteur willen worden, maar toen hij na zijn militaire dienst terugkeerde in zijn dorp, kon hij kiezen tussen werkloosheid of een bestaan als herder. Studeren kon niet, dus volgde hij zijn broer naar Nederland. Sahin was 12 toen hij in Nederland aankwam. Een leergierige jongen, die alleen Turks sprak. Hij stapelde mbo en hbo op zijn vmbo en volgt nu de masterstudie beleid, communicatie en organisatie aan de Vrije Universiteit.
Het idee voor een boek met persoonlijke verhalen ontstond in 2009 toen hij zijn oom voor een Turks blad in Nederland interviewde. Vrijdag wordt het gepresenteerd in het Turks Museum in Den Haag. 'Ik heb het gemaakt uit respect voor mijn voorouders', zegt Y¿ld¿r¿m. 'Hun geschiedenis mag niet verloren gaan. Hun verhaal is deel van onze collectieve geschiedenis. Onze ouders hebben bijgedragen aan de groei van de Nederlandse economie, maar ze hebben daarvoor nooit de aandacht gekregen die ze verdienen.'

door: Lidy Nicolasen
Gepubliceerd in: de Volkskrant, 1 oktober 2014.

Zie ook de vensters:
- 1969 - Aktiekomitee Pro Gastarbeiders en Nelly Soetens. De nieuwe sociale kwestie
- 1979 - Start minderhedenbeleid. Van (gast)arbeider tot allochtoon naar moslim

Verkoop via:
 Boekhandel Plantagepontier
Adres: Veerplein 33-35
3131 XC Vlaardingen
Tel: 010-435 88 22
E: pontier@plantage.nl of: s-yildirim@hotmail.com.

eerste   vorige   overzicht   volgende   laatste