NIEUW
Podcast-serie Canon sociaal werk
Symposium erfgoed en sociaal werkSymposium 13 juni
1900 Tijdschrift voor armenzorg
Ontwikkeling van sociale vakpers
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste

Op 27 januari 1900 verscheen in een oplage van 10.000 de eerste aflevering van het Tijdschrift voor Armenzorg. Hoofdredacteur was de Amsterdamse verzekeringsdirecteur en voorzitter van het genootschap Liefdadigheid naar Vermogen Louis Blankenberg, prominent lid van een snel aan gezag winnende sociaal-liberale elite, die zich rond de eeuwwisseling inzette om sociale misstanden te bestrijden. Het blad verzette zich tegen de levensbeschouwelijke verkokering van de armenzorg en probeerde ’grenzen te doorbreken’. Daarmee zette het de toon voor een lange traditie die in de vorm van de tijdschriften TSS en Zorg + Welzijn tot op de dag van vandaag voortduurt. Sociaal werk is een vak dat zich permanent ontwikkelt, dat voortdurend reflecteert op maatschappelijke ontwikkelingen en steeds op zoek gaat naar nieuwe vormen. Een goede vakpers is daarvoor onontbeerlijk.

Tussen 1900 en nu heeft het Tijdschrift voor Armenzorg een lange reeks naamwisselingen ondergaan. In 1922 veranderde de naam in Tijdschrift voor Armwezen, Maatschappelijk Hulp en Kinderbescherming. Nadat de redactie in de oorlog de burelen had gesloten, werd het blad in 1947 nieuw leven ingeblazen als Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk (TMW). De afkorting TMW werd begin jaren zeventig omgevormd tot Tijdschrift voor Maatschappijvraagstukken en Welzijnswerk. In 1979 veranderde die naam in Welzijnsmaandblad, nadat vanaf 1976 ook een wekelijkse editie werd uitgegeven, onder de naam Welzijnsweekblad. Beide bladen werden door dezelfde redactie gemaakt. Dit bleef zo tot het begin van de jaren negentig.
Een nieuwe naamwisseling volgde na een fusie van het Welzijnsmaandblad. met het tijdschrift Marge. Vanaf 1987 viel dit fusieproduct als TSS - Tijdschrift voor de Sociale Sector in de brievenbus. Het Welzijnsweekblad en TSS werden uitgegeven door de stichting TMW en vanaf 1994 door uitgeverij De Tijdstroom, die op haar beurt in 1996 werd overgenomen door Elsevier. Vanaf dat moment worden de twee periodieken al door verschillende redacties gemaakt.
Begin 1997 komt de TSS-redactie in conflict met het grote Elsevier-concern. Het gevolg daarvan is dat het maandblad wordt overgenomen door het toenmalige NIZW. Als dit instituut zich in 2007 opsplitst verhuist TSS intern naar MOVISIE. Inmiddels is haar ondertitel in 2005 veranderd in Tijdschrift voor sociale vraagstukken. In 2010 is vanuit dit tijdschrift de site socialevraagstukken.nl ontwikkeld, die in een paar jaar het platform werd van opinievorming in de en over de sociale sector. Begin 2013 volgde weer een nieuwe ontwikkeling. TSS ging samen met het opbouwwerkblad MO Samenlevingsopbouw en het vrijwilligerstijdschrift Vakwerk op in een nieuw dik kwartaaltijdschrift Tijdschrift voor sociale vraagstukken, de subtitel van TSS werd daarbij tot hoofdtitel verheven. Sinds 2010 brengt de redactie ook een Jaarboek uit, gewijd aan een speciaal thema.

Het Welzijnsweekblad is lange tijd in handen geweest van uitgeverij Elsevier (tegenwoordig Reedbusiness) waar het als Zorg+Welzijn verschijnt. Sinds 2006 is Zorg+Welzijn overgegaan naar een maandelijks ritme in combinatie met een sterk uitgebouwde digitale website en een gratis digitale nieuwsbrief. In de loop van 2014 ziet Reedbusiness echter geen brood meer in Zorg + Welzijn en doet het tijdschrift vanaf 1 januari 2015 over aan de uitgeverij Bohn Stafleu & Van Loghum.

Na een explosie van vaktijdschriften in de jaren zeventig, volgde in decennia daarna een koude sanering. Momenteel zijn er in feite nog maar een paar meer algemene vakbladen, zoals SoziO en, sinds 2007, Jeugd en Co. Dat laatste blad kent zowel een journalistiek tijdschrift (Jeugd en co) als een verdiepend tijdschrift (Jeugd en co Kennis). Verder is er nog het wetenschappelijke tijdschrift Sociale Interventie, dat vanaf 2009 alleen nog digitaal en hoofdzakelijk in het Engels te lezen valt onder de titel Journal of social intervention. Die neiging om academisch ’mee te tellen’ kent men in Vlaanderen niet. Daar heet een vergelijkbaar tijdschrift gewoon Alert en dat blijft ook zo.

Opmerkelijk is dat het maatschappelijk werk (waar het allemaal mee begonnen is) sinds midden jaren negentig weer een apart eigen tijdschrift kent, Maatwerk, dat na zo’n dertig jaar onderbreking in de voetsporen van het naoorlogse Tijdschrift voor Maatschappelijk Werk (TMW) is getreden. Het tijdschrift is met zo’n 4000 lezers ook nog eens één van de grootste vakbladen in de sector van sociale dienstverlening, maar dat komt omdat alle leden van de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW), vanaf 1 november 2015 omgedoopt tot Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW), het blad automatisch krijgen toegezonden. Die naamsverandering had ook zijn weerslag op Maatwerk, dat vanaf 2015 verder ging onder de naam: Vakblad Sociaal Werk, dat ook digitaal beschikbaar is: www.mijnsociaalwerk.nl.

De komst van internet stelt de vakpers voor een nieuwe uitdaging. Wie wat over zijn vak wil weten stort zich allang niet meer op de vakpers, maar ‘googelt’ even. Daarmee staat de vakpers voor het volgende dilemma: hoe een lezerspubliek blijven bereiken (online en gratis) en toch voldoende inkomsten genereren om als vaktijdschrift te overleven?

Publicatiedatum: 25-10-2007
Datum laatste wijziging :01-11-2022
Auteur(s): Jos van der Lans,
Verder studeren
Links
Studieopdrachten Klik hier om de studieopdrachten te bekijken
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste